DIŞ KULAK

Dış kulak, kulak kelepçesi ve dış kulak yolundan oluşur.Bu yapılar ses dalgalarını toplar ve kulak zarına ulaştırır.
 

ORTA KULAK

Orta kulak, kulak zarı ve iç kulak arasında yer alır. Bu boşluk üç kemikçik içerir: Malleus,inkus,stapes(çekiç ve örs üzengi). Kulak zarının titreşimleri orta kulak boşluğundan bu kemikçikler yoluyla iletilir. Üçüncü kemikçiğin (stapes) hareketi iç kulak sıvılarında dalgalanmaya neden olur. Orta kulak duvarları buradakine benzer bir zar (mukoza) ile kaplıdır. Salgı bezleri ve damarlar içerir. Bu boşluk östaki borusu yoluyla genizle bağlantılıdır. Östaki borusu orta kulak boşluğundaki hava basıncını atmosferik basınçla eşitler(yükseklik değişikliklerinde kulakta duyulan "pop" sesi bu yolladır).
 

İÇ KULAK

İç kulak, bir kemik kapsül içindedir; sıvı ve saçlı işitme hücrelerini içerir. Etrafı çok ince damarlara beslenen ince ve şeffaf bir zar ile çevrilidir. Bu bölümdeki sıvıda stapesin hareketi ile oluşan elektriksel uyarıya çevrilir.
 

İŞİTME YOLLARI (SİNİRİ)

İç kulakta oluşan elektriksel uyarı, işitme siniri yoluyla beyine ulaştırılır. Beyine gide işitme siniri, denge siniri ve yüz siniriyle birlikte küçük bir kemik kanaldan geçer.

BEYİN

İşitme siniri beyine ulaştığında çok geniş bir telefon şebekesinden daha kompleks interkominikasyon sistemine ayrılır. Sinir uyarıları bundan sonra ses olarak algılanırlar.
 

OBJEKTİF ÇALIŞMA (TİNNİTUS)

Çınlamaların büyük bölümü sadece hastanın kendisi tarafından duyulur. Buna "subjektif çınlama" adı verilir. Hem hasta hem hasta hem de çevredekiler tarafından duyulan çınlama "objektif çınlama" olarak isimlendirilir. Çınlamanın daha az görülen şeklidir. Objektif çınlama orta kulak veya östaki tüpündeki kas spazmlarına veya kulağı çevreleyen kan damarlarındaki anormalliklerine bağlı olabilir.
 

MUSKULER (KASLARA AİT) ÇINLAMA

Çınlama, orta kulak kemikçiklerine yapışan iki kastan birinin veya östaki borusuna bağlanan kaslardan birinin spazmına bağlı olabilir. Orta kulakta iki adet kas bulunur. Stapes kemikçiğine yapışan kas(stapes kası) ve malleus kemikçiğine yapışan kas (tenson timpani). Bu kaslar normalde yüksek seslerde veya irkilme durumunda kasılırlar. Bununla birlikte bu kaslardan bir veya her ikisi belirgin bir sebep olmaksızın belirli aralıklarla ritmik olarak kasılmaya başlayabilirler. Bu kaslar orta kulaktaki işitme kemikçiklerine bağlandıklarından, kasılmaları kulakta tekrarlayıcı seslere neden olur. Bu tıkırtılar can sıkmasına karşın bir tedavi gerektirmeksizin kendiliğinden azalırlar. Kas spazmı devam ederse, ilaç tedavisi (kas gevşeticiler) veya ameliyat (spastik kasın kesilmesi) gerekebilir. Östaki borusuna yapışan kaslardan birinin spazmına bağlı ortaya çıkan muskuler çınlama pek sık değildir. Fakat, kulakta ritmik takırtılara neden olabilirler. Bu duruma "palatal myoclonus" adkı verilir ve genellikle kas gevşeticilere cevap verir.
 

DAMARSAL ÇINLAMA (VASKULER TİNNİTUS)

Orta ve iç kulağa çok yakın komşulukta iki büyük damar mevcuttur. Juguler ven ve karotit arter. Bunlar beyni besleyen iki majör damardır. Kalp atımlarının veya bu damarlarda dolaşan kanın sesinin duyulması olağan değildir. Ateşli hallerde, orta kulak enfeksiyonlarında veya ağır egzersiz sonrası bu durum görülebilir. Dolaşımdaki hızlanış geçicidir ve genellikle egzersiz ve ateş düşürüldüğünde azalır. Çevreden bu sesler duyulmaz. Bazen kan akımından doğan bu ses çevreden de duyulabilir. Bu durum, damar duvarının kalınlaşmasına(yaşlılarda normaldir) damarların daralmasına veya damar duvarında anormal gelişimlere bağlı olabilir. Bu nadir durumlarda tanı ve tedavi için ileri tetkik gerekebilir.
 

DIŞ KULAK ÇINLAMASI

Dış kulak yolunun "wax" kulak kiri, yabancı cisim veya şişme sonucu tıkanması işitmede azalmaya veya kulak zarında baskıya yol açabilir. Bu durum sıklıkla pulsatil (nabızlı) tip çınlamaya yol açar.
 

ORTA KULAK ÇINLAMASI

Orta kulak rahatsızlıkları alerji, enfeksiyon, yaralanma, nedbe dokusu veya orta kulak kemikçiklerinin hareketliliğinin azalmasına bağlı oluşabilir. Bu rahatsızlıklar sıklıkla işitme kaybı ile sonuçlanır ve çınlamaya yol açabilirler. Fakat işitme kaybının derecesi ile çınlamanın şiddeti arasında bir paralellik bulunmaz.
 

İÇ KULAK ÇINLAMASI

İç kulak kompartımanındaki sıvıda basınç değişikliğine yol açan herhangi bir durum çınlamaya yol açabilir. Bu enfeksiyon, alerji veya dolaşım bozukluklarına bağlı olabilir. (sadece sıvıda değil aynı zamanda iç kulağı örten zarda da değişikliğe yol açarlar).
 

SİNİR YOLLARI ÇINLAMASI

Sinir yolları işitme mekanizmasının en hassas yapılarıdır. Sıvı dalgalarını sinir uçlarına çeviren küçük saçlı hücreler gözde ışık dalgalarını sinirsel uyarılara çeviren retina hücrelerine eş değerdirler. Bu hassas hücrelerde en ufak bir ödem veya parazit, fonksiyon ve uyarılmada azalmaya yol açar. Bu durumu birçok nedenle ortaya çıkabilir: Enfeksiyon, alerjik ödem, sistemik hastalıkları(akut veya kronik), toksik etkiler, anı patlama sesine maruz kalma veya duyarlı kişilerin uzun süre sese maruz kalması, hastanın duyarlı olabileceği belirli ilaçlar ve kan akımı ile beslenmeyi değiştirebilecek hassas değişiklikler. Basınç değişiklikleri sinir beyine giderken geçtiği kemik tünelde içte ve dışta ödeme(şişmeye) yol açabilir. Bu durumlarda bazen tek taraflı çınlama ortaya çıkar ve kemik tüneli genişleyemediğinden ayı tünelden geçen denge ve yüz siniri de baskı altında kalarak işitme siniri gibi zarar görür. İşitme yollarının herhangi bir yerinde küçük damarların yırtılması veya spazmı basınç ve dolaşımda bozukluğa yol açar. Neticede işitme kaybı olup olmaksızın ani çınlama ortaya çıkabilir. Pıhtı ufak ise az veya kalıcı değişiklik olmaksızın emilebilir. Bu durum basınç fenomeni gibi sadece tek taraflı görünür ve bir kez oluştu diye, aynı veya karşı tarafta oluşacağı anlamına gelmez.
 

BEYİN ÇINLAMASI

Ödem, basınç veya dolaşım bozukluğuna bağlı herhangi bir rahatsızlık bazen tek yada çift taraflı işitme yollarının beyine girdiği veya sonlandığı yeri tutabilir. Çoğunlukla belirtiler tek kulağa lokalizedir ve doktoru hastalığın nedeni ve lokalizasyonu konusunda aydınlatabilecek diğer belirti ve bulgular da mevcuttur.
 

İŞİTME KAYBI

Çınlamaya işitme kaybı eşlik edebilir, ya da etmeyebilir. Bu belirtilerin sayısız nedenleri etüt edildiğinde çınlama mevcudiyetinde işitmenin neden etkilenebileceğini anlamak daha da kolaylaşır. Çınlamayla birlikte işitme kaybı da mevcutsa çınlamanın ciddiyeti işitme kaybı konusunda yol gösterici değildir. Çınlaması olan birçok kimse işitmelerini kaybedeceği korkusu içindedir. Bu gereksiz bir korkudur.
 

STERS VE DEPRESYON

Fiziksel veya emosyonel stres her insanın hayatında periyodik olarak mevcuttur. Kimilerinde kroniktir ve bazı belirtiler ya da depresyona yol açabilir. Bazen çınlama gibi bir belirti kendi içinde depresyona yol açabilir ve bu da varolan çınlamayı daha can sıkıcı hale getirir. Bu bilgilerimize göre ciddi çınlaması olan bir hastayı antidepresanlar veya anksiyete ilaçları ile tedavi edebiliriz. Bu tür hastalar aynı zamanda "biofeedback" tedaviden en fazla yarar gören hastalardır.
 

TEDAVİ

Tetkikler sonucu lokal veya genel bir neden saptanabilmişse bu problemin düzeltilmesi ile çınlama bertaraf edilebilir. Bununla birlikte vakaların çoğunda çınlamayı ortadan kaldıracak bir ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi mevcut değildir.
 

GENEL TEDBİRLER

• Her türlü gürültülü sesten kaçının. Zorunlu hallerde kulaklık veya kulak tıkacı gibi koruyucular l kullanınız. Çınlamanızı artıran belirli seslere maruz kaldıysanız bu tecrübeyi bir kez daha yaşamaya çalışın.
• Nevröz anksiyeteden (sinirsel gerginlik) kaçının. İşitme sistemi uyarılabilir.
• Yeterli derecede istirahat edin ve aşırı yorgunluktan kaçının
• Uyarıcı ilaçlar kullanmaktan kaçının. Bu nedenle aşırı kahve ve sigara kullanmayın.
• Çınlamanın, can sıksa da, bir gerçek olduğunu kabul edin ve mümkün mertebe bunu ciddiye almamaya çalışın.
• Çınlama sağırlığa yol açmaz. Aklınızı kaybetmenize veya ölüme de yol açmaz. Bu tür kötü düşünceleri kafanızdan silin.
• Genellikle yatağa girildiğine veya etraf sessizken çınlama daha fazla olur. Odadaki herhangi bir ses (saat gürültüsü yada radyo sesi) çınlamayı maskeler ve dikkatinizi ona vermemenizi sağlar. Uyurken gürültüyü maskelemek için değişik tonlara ve şiddete ayarlanabilen bir alet mevcuttur. Bu aletin adı "sleep mate" uyku arkadaşıdır. Sleep-A-tone modeli Amerika'da ve iyi bir tinnitus maskeleyicidir.(Dalga, rüzgar ya da yağmur sesi seçenekleri vardır, istenilen şiddete ayarlanabilir).
• Yüksek yastıkta yatılırsa (bir ya da iki yastıkla, baş yüksekte) kafada konjesyon (göllenme) daha az olacağından çınlama da daha az olacaktır.
• Geçici rahatlama için bazen sedatif (sakinleştirici) veya benzeri araçlar kullanılabilir.
   

İŞİTME CİHAZI

Çınlamaya işitme kaybı eşlik ediyorsa hafif işitme kaybına bile işitme cihazı kullanılması (hasta kulağa) çınlamayı maskelemede oldukça etkilidir.
 

BİOFEEDBACK ÇALIŞMA

Biofeedback çalışma bazı hastalarda çınlamanın şiddetinin azaltılmasında etkilidir. Tedavi saatlik oturumlar halinde biofeedback egzersizleri içeriri. Hasta vücudunun çeşitli bölgelerindeki kan akımını kontrol etmeyi ve kafaya yapışan kasları gevşetmeyi öğrenir. Hasta bu şekilde gevşemeyi öğrenebilirse çınlama çoğunlukla azalır.
 

ÇINLAMAYI MASKELEME

İşitme kaybı olan hastalarda çınlamanın en tekili tedavisi bir işitme cihazı kullanmaktır. Cihazda duyulan ses konuşulanları anlamayı arttırdığı gibi çınlamayı da maskeleyerek daha az duyulmasını sağlayacaktır. İşitmesi normal olan, fakat çınlamadan çok şikayetçi olan hastalara çınlama maskeleyici (tinnitus masker) etkili olabilir. Küçük bir elektronik alet olan bu maskeleyici, işitme cihazı şeklinde devam etmiştir. Bu alet çıkardığı ses ile kullanılanın duyduğu çınlamayı engeller. Tinnitus maskeleyici hastaların çevredeki sesleri çınlamadan daha iyi tolere edilebileceği esası üzerine geliştirilmiştir. Çınlamanın frekansı saptanmaya çalışılır ve sonra bu frekansa yakın ses üreten bir maskeleyici önerilir. Maskeleyici hastaya bir müddet kiralanabilir ve bu süre içinde hasta maskelemenin etkili olup olmadığını test eder.
 

SONUÇ

İşitme yolları vücudun en hashas ve duyarlı mekanizmalarından biridir. Genel sinir sistemi ile direkt ilişkisi olduğundan kişinin anksiyete (sinirsel gerginlik) durumu ile orantılı cevaplar üretecektir. Çınlamanın herhangi bir yolla tedavisinde başarılı olabilmek için önce hastanın bu belirti kompleksi konusunda detaylı bilgilendirilmesi gerekmektedir. Kulak problemleri ile ilgili herhangi bir sorunuz olduğunda çekinmeden bizi arayın.

Çınlama oldukça yaygın olarak görülmektedir. Aralıklı veya daimi, hafif ya da çok şiddetli, kaba tonlarda veya yüksek frekanslarda (tiz) olabileceği gibi subjektif (Sadece hasta tarafından işitilir), ya da objektif (çevre tarafından da işitilir) olabilir. Çınlama bir hastalık olarak algılanmamalıdır, sadece bir belirtidir (ağrı gibi). İşitme sinirinin nedeni sesi iletmek olduğundan bir nedenle uyarıldığında beyin bu uyarıyı ses olarak algılar. Bu durum herhangi bir duyu siniri için de geçerlidir. Birisi derinizi çimdiklerse,uyarılan sinir ağrı duyusunu ilettiği için canınız yanar. Çınlamaya işitme kaybı eşlik edebilir. İşitme desibel (Db) ile ölçülür. 0-25 dB arası işitme sohbet için normal olarak değerlendirilir.